Ecological Chemistry:

Caving & Climbing gear:


Gemeente Edegem:
 
SDWorx:

SYSTEME WERON - DELLIEUX
De doorsteek tussen beide grotten

BESCHRIJVING:

Het eerste obstakel in de Weron, de Puits de la Chauve-Souris (P6), laat zich gemakkelijk afdalen zonder touw. Hiervoor dient men zich geheel rechts in het nauwste stuk van de put te laten zakken, en na 1 m afdalen kan men dan, steeds rechts houdend, via een schuine laminoir omlaag glijden. Uiteraard kan wie dit wenst ook een touw hangen! Beneden gaat men bij voorkeur rechtdoor (linksaf gaat ook, maar dan komt men nog een R3 tegen en de Puits des Etincelles, die men dan ook moet equiperen). Na 10 meter dient men 180? te draaien en een schuin vlak af te schuiven. Men staat in een ruime galerij. 20 meter volgen, tot aan een evident venster in de linkerwand: de Porte d'Avion. Kruip erdoor, hou de linkerwand aan en daal in oppo af (3 m). De welbekende spiegelgladde afstapjes in de vloer (Ressaut Omega) leiden naar de Puits de la Bouteille (P8), equiperen noodzakelijk. Beneden volgen dan de "Chicanes", opeenvolging van smalle passages en ressautjes. Men arriveert aan de Horizontale Banketten die men oversteekt. Ten einde daalt men niet af richting "Fond", maar gaat men rechtdoor tot men aan het bassin komt dat de toegang tot de Réseau Noir beschermt. Met een bak (er liggen er 2; dat volstaat, dank U!) schept men dit bassin leeg. In regenperiodes kan dit een langdurige tot onmogelijke klus zijn (waarbij het afgeraden is zich lang achter het bassin op te houden).

We zitten bijna 70 meter diep, maar vanaf nu stijgen we terug naar -33 m!

Men kruipt de modderige 14 m lange (in 1993 geheel uitgegraven) gang door. Achteraan stijgt men steil omhoog om aldus een eerste obstakel van formaat te nemen: de "Etroiture du Ventilateur". Zet er best de helm voor af, en wurm U er doorheen op de buik, met de rechterarm omhoog en de linker omlaag.

Bovenaan: een nauwe passage (vernauwing nr. 2), dan 15 m kruipen in een mooie drukgang. Ten einde linksaf (rechts is de "Puits Oblique": val er niet in!). Het vervolg is zonder geheimen, tot een rond geconcretioneerd doch zeer modderig zaaltje. Een vernauwing (Etr. 3), wat kruipwerk, een 180? bocht en we liggen aan het begin van de "Ramping des Boulettes". De 20 m plat op de buik in deze smalle en lage spleet zijn bijzonder afmattend. Daarna wordt het hoger en wandelt men zowaar in de ruime 'galerie du Far West". Geheel ten einde vertrekt een venijnig en scherp meandertje, dat finaal via de beruchte "Klotepassage" (Etr.4) in een grote instortingszone uitgeeft. Volg de scotch-lites. Etroiture nr. 5 gevolgd door een schuin omhooglopend gangetje geeft uit in the "Danger Zone". Links vertrekt de "Jonction des 4". Verbreed over 7 m lengte, halverwege z?r smal (Etr. 6). Salle de la Molaire, waar destijds de verbinding uitbundig werd gevierd. Langs rechts vertrekt een spleet, die via een vervelende stijgende vernauwing (nr. 7) in de kleine Salle Ice-Tea uitkomt. Dan vernauwing nr. 8, één van de smalste van de reeks (Paul Xhaard brak er een rib in), gevolgd door de lastige Passage des Kits: een 4 lange smalle spleet zonder bodem. Een kit passeren is hier bijzonder delicaat.

We zitten hier op het hoogste punt (-33) van de verbindingszone en beginnen nu aan een lange afdaling naar -87 m.

We dalen een 3tal meter af en komen bovenaan een put uit, zowat 7 m diep. Voorzichtig dalen we in oppo af, om halverwege een zijgalerij in te kruipen. Vervolgens links houden, en een onstabiel blokkenplatform afklimmen tot men 4 m lager "vaste voet" heeft. We staan nu in de grote diaklaze waarin de grote zaal van het Système D is gevormd. Volg de dalende galerij die op een vast geëquipeerde R4 eindigt. Beneden staan we in de imponerend "Grande Salle".

De zaal vervolgt in een dalende gang, die na 10 m in een klein zaaltje uitkomt waar de (ooit beruchte) Etroiture du Système D begint (nr. 8). Het is een vertikale etroiture, waarin men zowat 2 m zakt. Men komt in een laag gangetje, sterk dalend. Blijven dalen (men passeert vlak bij de "Grand Puits", indrukwekkend om te zien, doch als men niet weet waar hij juist is, verdoet men beter geen tijd om te zoeken. We dalen enkele modderige afstappen af, en staan in een licht actieve modderige galerij (Zephyr Amont). Volg naar rechts (stroomafwaarts). Onderweg dient men "LA trémie" te passeren (blokkenstort), en enkele ressauts af te klimmen. Na een twintagtal meter moet men trachten om zo laag mogelijk in de meander te blijven, zoniet riskeert men in de fossiele bovenverdieping te belanden (Zephyr Fossile, trouwens een galerij die qua afmetingen zeer de moeite waard is).

Geheel beneden blijvend, verlaagt het plafond en moet men enkele meter kruipen. Dan staat men in een hoge en brede gang, waar we links omhoog een stijgende put ontwaren: de R10. We staan nu op het diepste punt van de traversee. Toch raad ik aan om eerst rechtdoor te gaan, Zephyr Actif volgend, een mooie meanderende galerij die naar de eindsifon van de Chantoir Dellieux leidt.

De R10, die uit drie trappen bestaat, laat zich gemakkelijk in oppo beklimmen. Bovenaan een smalle meander (7 m), die uitgeeft op een "T" waar we links nemen. Aldus bereiken we het "Carrefour des Petits Jus", een rond zaaltje waar tal van wegen toekomen en dat proper gespoeld is door het drupwater. Een wijdbeense stap laat ons toe om een evidente schuin oplopende galerij te bereiken. Tien meter kruipwerk en we staan voor een fikse etroiture (nr. 9)

die het begin aanduidt van "le Beau Meandre". Na deze korte, mooie meander dienen we de eerste afslag rechts te nemen (lage, nauwe passage), zoniet belanden we in een doodlopend en extreem smal stuk!

Aldus komen we in de Chicanes, een reeks gladde opstapjes in een nauw decor. Bovenaan de laatste (en hoogste) opstap staan we dan onderaan de ruime P8. Deze is normaal (en ik hoop het voor U) vast geëquipeerd. Hij laat zich in zelfzekering beklimmen. Bovenaan geraken we zonder moeite aan de P5, die zich eveneens vrij (maar gezekerd) laat beklimmen.

Net boven de P5 moet mag men niet de fout maken om rechts te nemen, want dan beland men in de oude, onstabiele route. Men moet links aanhouden, doorheen een smalle, stijgende passage. Aldus arriveert men in een kleine zaal, van waaruit een lage doorgang (plat op de buik) naar een volgend zaaltje leidt. Hier vertrekt, aan de rechterkant, een ruime en sterk stijgende galerij: l'Escalier Presidentiel. Bovenaan, opnieuw een zaaltje. Men moet hier een tweetal meter omhoog stijgen, doorheen een nauwere passage. Opnieuw een zaaltje, met een schuin hellende kleivloer. Zoek een doorgang die zich zowat 1,5 m hoger bevindt, in feite een lage passage, waarachter men onmiddellijk rechts moet gaan, met de voeten eerst in een smalle passage zakkend. Van hieruit is het eenvoudig: een lange horizontale diaklaze volgen (smal), die naar een klein zaaltje leidt. Een gat in het plafond doorkruipen en men komt in het zaaltje dat zich net onder de ingang bevindt.

LENGTE/DIEPTE

De lengte van het ondergronds afgelegde parcours is in functie van de weg die men volgt in de Weron om aan de Horizontale Banketten te geraken. De gemakkelijkste en kortste weg, die het minste materiaal vergt, is deze die hierboven werd beschreven: van de ingang Weron, via Porte d'Avion en Puits de la Bouteille. In de Dellieux gaan we vanaf de P5 via de "Escalier Pr?identiel" richting uitgang.

De lengte van dit parcours bedraagt 617 m. Indien men via de Schuine Banketten gaat, dan is het 631 m.

Ter situering zet ik de 3 grootste Belgische traversees op een rijtje (toeristische grotten of grotten waarin sifons moeten gedoken worden niet meegerekend):

1) Systeem van Bretaye, Bomal (verbinding: SC Avalon) 620 m
2) Systeem Weron-Dellieux, Mont (verbinding: SC Avalon) 617 m
3) Systeem Chawresse-Veronika, Tilff (verbinding: GRSC) 596 m

Maar hoewel de traversee niet de langste is, is hij wel de diepste. Het diepste punt van de traversee situeert zich op -87,4 m (onderaan de R10 die toegang geeft tot Galerie Zephyr in de Dellieux). In realiteit is het afgelegde vertikale traject veel groter. Immers, in de Weron daalt men tot op -69 m (=bassin aan het begin van de Réseau Noir) om vervolgens opnieuw te stijgen tot op -33 m (Passage des Kits, nabij Jonction). Dan daalt men weer, via Système D, tot -87,4 m (voet van de R10). Dan is het stijgen tot de uitgang van de Dellieux. De rand van de doline ligt op -2 m t.o.v. deze van de Weron. De totale vertikale verplaatsing bedraagt dan:

69 + (69-33) + (87,5-33) + (87,5-2) = 243,2 m . Hiervan is de helft (121,6 m) afdalen en de andere helft stijgen... M.a.w.: de traversee Weron-Dellieux is in feite een tocht, equivalent aan de afdaling in een grot van -121,6 m!

OBSTAKELS & EQUIPEMENT (RICHTING WERON -> DELLIEUX)

• Puits de la Chauve-souris (P6): C10 (fakultatief, want eenvoudig in oppo af te dalen indien men geheel rechts in de nauwe spleet zakt)
• Puits de la Bouteille (P8): C10 of ladder 10 m
• Horizontale Banketten: looplijn: stalen kabel aanwezig
• R10 (nabij Galerie Zephyr): vrij te beklimmen
• P8 (Dellieux): C9 (in principe vast geëquipeerd)
• P5 (Dellieux): C6 (in principe vast geëquipeerd)

BEOORDELING, TIPS, ORGANISATIE ...

De traversee is dan wel niet de langste, maar zeker de zwaarste die in Belgiëte doen valt. Het is een schier eindeloze opeenvolging van inspannende passages: opstapjes, klimmetjes, talloze vernauwingen (waaronder enkele extreme), kruipstukken, blokkenzones enz. Op enkele uitzonderingen na is het nooit echt "ruim". Hierbij komt de uitzonderlijke complexiteit van het gangenstelsel waarin het vinden van de weg voor een buitenstaander quasi onmogelijk is. Om hier enigszins aan te verhelpen, hebben wij het traject vanaf de "Klotepassage" (Weron) tot aan de "Carrefour des Petits Jus" (Dellieux) met Scotch-lite gemarkeerd. Echter, de klim uit de Dellieux is (nog) niet gemarkeerd en is eveneens bijzonder ingewikkeld.

Een onderneming waarvoor een goede fysieke conditie vereist is, evenals een zeker talent in het nemen van vernauwingen en het vrij opklimmen van lastige opstapjes. Enkel dus voor "gevestigde speleo's": debutanten uitgesloten.  Maar desondanks zijn al verschillende "gevestigde speleo's", waaronder wijzelf, in min of meer gehavende toestand of steendood uit de grot gekropen.Hou de ploeg zo klein mogelijk: 3 ?4 personen is een maximum. Uiteraard, indien men de traversee in twee richtingen doet met twee ploegen, kan men met dubbel zoveel zijn.

TIJDSDUUR: De tijdsduur is moeilijk in te schatten. Men verliest 15 ? 25 minuten met het leegscheppen van het bassin dat toegang geeft tot de Réseau Noir.

Als richtlijn geven we een tijdsduur van minimaal 5 ?6 uur voor een kleine ploeg, die de grot niet kent, en die zich nergens van weg vergist en geen tijd verliest in de vernauwingen. Ga er echter maar vanuit dat het dubbel zo lang kan duren. Ter vergelijking: de snelsten onder ons doen er 3 uur over, maar die weten er elke steen liggen. Een 3-koppige Avalonploeg, waarvan er één de gehele traversee reeds had gedaan, deed er onlangs echter 8 uur over (verloren gelopen, problemen aan de vele vernauwingen).

Vergeet niet dat men na de traversee nog het touw/ladder moet gaan recupereren in de Puits de la Bouteille (Weron): +/- 30 ?40 minuten!

VERLICHTING: Qua verlichting kunnen we heel kort zijn: het is absolute waanzin om deze traversee met carbuurverlichting aan te vatten: de tocht is bij momenten bijzonder modderig en de grot is permanent nauw en scherp. Gezien de duur van de tocht zal U gegarandeerd carbuur moeten wisselen, met alle risico's op vervuiling vandien (kijk maar naar de klassieke Weron). Sommige wijsneuzen hebben het er toch met carbuur op gewaagd en gaven ons nadien volmondig gelijk. DUS: GEEN CARBUUR A.U.B. ! Zorg voor een betrouwbare elektrische verlichting, met voldoende autonomie en reservebatterij (nogmaals: de traversee kan h?l lang duren, vooral indien U onderweg genoodzaakt bent om terug te keren, wanneer er iemand bv. niet door een versmalling geraakt).

Tijdens de misschien wel 100 exploratietochten die door de diverse clubs in dit systeem werden ondernomen (steeds zwaar geladen), is geen gram afval of carbuur achtergelaten! Wij vragen U, bezoeker die lichtbepakt de traversee komt doen, om eveneens AL uw afval mee te nemen naar buiten.

ORGANISATIE: Indien men maar één ploeg telt, is de enige mogelijkheid om te traverseren van de Weron naar de Dellieux. Dit omdat men de Puits de la Bouteille moet equiperen, en de bassin vooraan de Réseau Noir leegscheppen. Vervelend nadeel is dan dat men de rest van de traversee met een zitgordel moet doen (zeer hinderlijk in de vernauwingen!) wil men de 2 putten van de Dellieux (vast geëquipeerd) op een veilige manier uitklimmen. Men mag zeker niet vergeten dat men een sleutel nodig heeft om de Dellieux te kunnen verlaten: deze is afgesloten met een poort. Na de tocht moet men dan wel de Puits de la Bouteille gaan desequiperen.

Met twee ploegen kan dit desequipement in één moeite geschieden door de ploeg die er langs de Weron uitkomt.

DE VERNAUWINGEN: ETHIEK

Gezien de vele vernauwingen is deze traversee ongeschikt (zelfs onmogelijk) voor grote of dikkere personen. Wij zijn geen voorstander van het systematisch vergroten van elke vernauwing, tot op het formaat van de "grootste gemene deler", t.t.z. sommige personen van erg groot kaliber. We hadden het aldus onszelf nochtans heel wat gemakkelijker kunnen maken tijdens de tientallen exploratietochten, waarbij het passeren van sommige versmallingen met het zware materiaal erg inspannend en tijdrovend was (vooral de "Passage des Kits" was een "killer"). Slechts één extreme vernauwing (Système D) werd verruimd omdat het daar gewoon onmogelijk was om er de 2 ?3 volle kitzakken voorbij te krijgen, nodig voor het maken van de "Jonction". De overige vernauwingen (toch wel een tiental over het hele traject), blijven zoals ze zijn, en dat is onze uitdrukkelijke wens en recht als ontdekkers... Wij zullen ons met alle middelen verzetten tegen hen die toch, gewapend met welk desobstructiemiddel dan ook, dit recht schenden.

Wij denken dat de meerderheid van de speleo's een zeker plezier schept in de sportieve uitdaging die een goede vernauwing stelt. Wanneer men er ligt in te sakkeren, misschien minder, maar achteraf, bij pot en pint, des te meer!

Alle vernauwingen kunnen door de gemiddelde speleo worden gepasseerd, al dan niet met moeite. De "calibratie" van de vernauwingen is trouwens al met gunstig resultaat getest door verschillende niet-Avalonners, sommigen niet van de kleinsten (o.m. Richard Grebeude, Paul Xhaard).